Bokeh veya boke

Bokeh veya boke (Japonca, "bulanık" anlamında Boke 暈け veya ボケ), fotoğraf çekilirken, fokus yani odak dışında kalan net olmayan kısımların fotoğrafçının seçtiği objektif, kullandığı diyafram gibi ayarlar neticesinde fotoğrafta oluşan bulanıklık efektidir. Bokehin belirleyicisi öncelikle objektiftir. Her objektifin bokehi farklı olduğu gibi, seçilen diyafram değeri ile bokeh efekti ve derecesi değişebilir.Fotoğraftaki (film veya dijital) bokeh etkisi birden fazla faktöre bağlı olarak görülür. Bu faktörlerin her biri farklı açılardan farklı etkilere sahip oldukları gibi, etkileri bütünsel olarak da farkedilebilir.

1) Işık düzengeci (diyafram): Işık düzengeci (diyafram), film veya dijital algılayıcı üzerine düşen ışığın yoğunluğunu kontrol etmek yanında, net alan derinliği kontrolünü de sağlar. Diyafram açıklığının fazla olduğu durumda net alan derinliği göreceli olarak az, aksi durumda fazla olacaktır. Bokeh etkisi odak dışı ön ve arka planlarda görüldüğünden, diyafram açıklığının bahsi geçen bulanıklığın yoğunluğu üzerinde etkisi vardır. Diyaframın açıklığı arttıkça (küçük f-stop değerleri), net alan derinliği dışındaki bulanıklığın yoğunluğu artacaktır.

2) Optik tasarım: Fotoğrafçılıkta kullanılan objektifler ve barındırdıkları optik tasarım ürünü cam elemanlar asla yüzde yüz doğrulukta üretilemezler. Objektifte kullanılan cam yüzeylerinin simetrisi (veya asimetrisi) fotoğraftaki net alandaki kontrast ve netlik/detay hissini etkilediği gibi, net alan derinliği dışında kalan bulanık kısımları da etkiler. Bulanık ön/arka planda yer alan renk ve şekillerdeki bulanıklık geçişleri optik tasarımdaki kusurlara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu kusurlar arasında bokeh etkisini en çok ilgilendirenleri kullanılan camların dairesel anomali / aberasyon (İng. spherical aberration) özellikleridir. Camın mükemmel tam küre kesit olmadığı durumlar dairesel-aşırı-düzeltilmiş veya dairesel-az-düzeltilmiş olarak sınıflandırılır. Her iki durumun bulanık alandaki renk, ton ve şekil geçişleri üzerinde etkisi farklıdır. Bulanık alandaki bütünün bir parçası olarak kabul edilebilecek "bulanık nokta" analizi, cam elemandaki anomalinin bokeh üzerindeki etkisini anlatmak üzerine kullanılabilir: